M7,8 na Kamczatce: geodynamiczny związek z syberyjskim pióropuszem

W analizowanym tygodniu (13–19 września 2025 r.) na różnych kontynentach zaobserwowano szereg ekstremalnych zjawisk pogodowych i sejsmicznych. Wydarzenia te wskazują na nasilającą się niestabilność systemu klimatyczno-geodynamicznego Ziemi.

Na Bali wystąpiła powódź o dużej skali, która spowodowała konieczność ewakuacji ludności i turystów, a także zniszczenia infrastruktury sakralnej. Według danych z 14 września liczba ofiar śmiertelnych wyniosła 17 osób. W Tokio odnotowano rekordowe opady – 134 milimetry w ciągu jednej godziny, co doprowadziło do gwałtownego zalania ulic, przybierającego charakter fali powodziowej. W Pekinie grad wielkości kurzego jaja spowodował liczne szkody materialne, w tym uszkodzenia pojazdów i blokadę głównych arterii komunikacyjnych.

Na Półwyspie Koreańskim, szczególnie w Korei Południowej, utrzymuje się ekstremalna susza. Zbiornik Obong obniżył swój poziom do 11,5% pojemności, co przełożyło się na ograniczony dostęp do wody pitnej – mieszkańcy otrzymywali ją zaledwie przez dwie godziny dziennie. Straty dotknęły również sektor rolniczy. Władze lokalne zmobilizowały jednostki straży pożarnej, wojska oraz flotę straży przybrzeżnej w celu dystrybucji wody.

Zjawiska tornad, które w warunkach Kolumbii należą do kategorii anomalii, również zostały udokumentowane. Silny wir powietrzny zniszczył infrastrukturę areny do walk byków. Warto przypomnieć, iż pierwszy zarejestrowany przypadek tornada w tym kraju miał miejsce dopiero w roku 2001.

W rejonie Morza Śródziemnego wystąpiły intensywne zjawiska konwekcyjne: w Turcji gwałtowny sztorm zerwał dachy budynków, natomiast w Algierii i Tunezji grad wielkości orzecha spowodował poważne straty w rolnictwie.

Szczególnej uwagi wymaga aktywność sejsmiczna na Kamczatce. 13 września odnotowano trzęsienie ziemi o magnitudzie 7,4, które początkowo uznawano za szczyt aktywności sejsmicznej w tym regionie. Jednak 19 września doszło do jeszcze silniejszego wstrząsu – o magnitudzie 7,8 – z epicentrum we wschodniej części Oceanu Spokojnego, u wybrzeży Półwyspu Kamczackiego. Zjawisku towarzyszyły poważne wstrząsy wtórne, uszkodzenia infrastruktury oraz panika wśród ludności.

Dotychczasowe modele sejsmologiczne nie w pełni wyjaśniają aktualną dynamikę aktywności afternshockowej. Zaobserwowane zjawiska mogą być jednak rozpatrywane w szerszym kontekście procesów geodynamicznych związanych z aktywnością syberyjskiego pióropusza magmowego. Jest to struktura o rozległym zasięgu – obszar jej oddziaływania porównuje się do wielkości Australii. Mechanizm jej działania przypomina „hydrauliczny tłok”: ciśnienie magmy wywiera nacisk na litosferę. Sztywna i odporna platforma syberyjska nie ulega deformacjom wewnętrznym, lecz przekazuje naprężenia ku peryferiom płyty eurazjatyckiej. To właśnie tam dochodzi do koncentracji energii i występowania tzw. efektów brzeżnych w postaci silnych trzęsień ziemi, w tym również na Kamczatce.

Z tego powodu obecna sekwencja wstrząsów nie może być traktowana jako proces rozładowania energii, lecz raczej jako przejściowy mechanizm uwalniania ciśnienia. System geodynamiczny nadal akumuluje energię, co wskazuje na wejście w nową, bardziej intensywną fazę zmian.

Wnioski te opierają się na wieloletnich badaniach międzynarodowej grupy naukowej „ALLATRA” oraz na analizie danych udostępnionych m.in. na platformie academia.edu oraz w repozytorium earthsavesciencecollaborative.com