Pregled klimatskih katastrofa na planeti od 08. do 14. oktobra 2025. godine

U Španiji ponovo rekordne poplave. 

Gigantska toplotna anomalija u Tihom okeanu. 

Poremećaj upwellinga bez presedana u Panamskom zalivu. 

Na Aljasku se obrušila pojava krajnje rijetka za ove geografske širine. 

Ono što se krije iza svih ovih prirodnih anomalija, apsolutno je prisutno kod svakog čovjeka na Zemlji. 

O tome – u današnjem sedmičnom izdanju, od 08. do 14. oktobra 2025. godine.

Španija

Od 09. oktobra istočna obala Španije našla se pod vlašću prve imenovane oluje sezone “Alice”.

Prvo se obrušila na regiju Murcia. Zatim, pomjerivši se sjevernije, udarila je na Valenciju i Kataloniju i stigla do Balearskih ostrva.

Količina padavina dostigla je historijske maksimume: vrhunski pljuskovi dogodili su se 11. oktobra, kada je u opštini Carcaixent za jedan sat palo do 11 mm kiše.

A do 13. oktobra na ostrvima Columbretes zabilježena je rekordna količina padavina — 325 mm.

Voda je poplavila ulice, podrume i prizemlja zgrada u mnogim naseljima.

Jake padavine, donijete olujom “Alice”, poplavile su ulice na istoku Španije

Oko 400 ljudi je evakuisano, provedene su stotine operacija spašavanja ljudi iz poplavljenih automobila i kuća.

Poljoprivredi je nanesena ozbiljna šteta. U Valenciji je poplavljeno više od 500 ha rižinih polja. A u Murciji i Kataloniji oštećene su vrtne kulture i farme — dio žetve je potpuno izgubljen.

Saobraćajna infrastruktura suočila se s masovnim zastojima: ključne saobraćajnice su bile zatvorene, uključujući Mediteransku autocestu AP-7, a prekinut je i željeznički saobraćaj između Barcelone i Valencije.

11. oktobra, zbog poplave uzletno-sletne staze i terminala, privremeno je zatvoren aerodrom Ibiza. Istog dana na aerodromu Palma de Mallorca otkazano je 19 letova.

Po podacima od 14. oktobra, zbog razularenosti stihije 18 ljudi je povrijeđeno, od kojih je jedan bio u teškom stanju. Srećom, ovoga puta nije bilo žrtava. 

Filipini

10. oktobra na jugu Filipina dogodila su se dva snažna zemljotresa, koja su postala još jedno iskušenje za zemlju, nedavno pogođenu razornim seizmičkim događajem jačine 6,9 i nekoliko tajfuna. 

Prvi udar, jačine 7,4, dogodio se u 09:43 po lokalnom vremenu u Tihom okeanu, 48 km od grada Manay u provinciji Istočni Davao. Žarište je bilo na dubini od 23 km.

Vlasti su izdale upozorenje na tsunami za obale u radijusu do 300 km od epicentra. U obalnim područjima — gradu Mati i opštinama Manay i Baganga — hiljade ljudi evakuisano je na uzvišenja.

Podrhtavanje se osjetilo u desetinama naselja na ostrvu Mindanao. Na ulicama su se snažno ljuljali automobili, a ljudi su u panici istrčavali iz kuća.

Ljudi u panici istrčavaju na ulice tokom snažnog zemljotresa na Filipinima

U zidovima nekoliko zgrada, uključujući međunarodni aerodrom Davao, pojavile su se pukotine. U nizu područja nestalo je struje, oštećeni su putevi, mostovi i dalekovodi.

U školama je provedena hitna evakuacija učenika, a iz jedne obrazovne ustanove 50 djece prevezeno je u bolnicu s povredama, nesvjesticama i vrtoglavicom.

Drugi zemljotres, jačine 6,8, uslijedio je otprilike 10 sati kasnije, u 19:12 po lokalnom vremenu. Dogodio se 43 km od grada Manay. Žarište je bilo na dubini od 37 km.

Seizmički događaj pogoršao je posljedice i izazvao nova razaranja u već pogođenim područjima.

Prema podacima Filipinskog instituta za vulkanologiju i seizmologiju od 12. oktobra, za gotovo dva dana nakon dva zemljotresa zabilježeno je 1 111 naknadnih udara magnitude 1,2–5,8.

Žrtvama stihije postalo je 8 ljudi, stotine ljudi je povrijeđeno.

Meksiko

Kraj neobično jake sezone kiša poklopio se s prolaskom dvije tropske oluje duž zapadne obale Meksika. Kao rezultat, od 06. oktobra na zemlju su se obrušile rekordne padavine.

Katastrofalna poplava u meksičkoj državi Veracruz

Rijeke su se izlile iz korita, a voda je pohrlila u gradove i sela. Klizišta i poplave odsjekli su od civilizacije više od 300 naselja u centralnom i istočnom Meksiku. Najviše su pogođene države Veracruz, Hidalgo, Puebla, Querétaro i San Luis Potosí.

Stihija je uništila domove, oštetila oko hiljadu kilometara puteva, a bez struje i komunikacije ostalo je preko 380 000 ljudi.

U državi Veracruz na nekim mjestima palo je do 540 mm padavina, što je dovelo do rekordnog porasta nivoa rijeke Casones. U zoru 10. oktobra voda je pohrlila u grad Poza Rica, poplavivši ulice.

Nije bilo nikakvih upozorenja o poplavama. Žitelji nizinskih područja, gdje se voda podigla više od 4 m, ispričali su da su čuli buku nadolazeće vode nekoliko minuta prije nego što se stihija obrušila na njihove domove. 

Automobile su odnosili bujni tokovi, a ljudi su se spašavali na krovovima zgrada. Nažalost, mnogi nisu preživjeli.

Snažni tokovi vode odnose automobile u državi Veracruz, Meksiko

Širom države oštećene su desetine medicinskih ustanova, voda je uništila svu opremu, a osoblje je pružalo pomoć povrijeđenima na otvorenom.

U državi Puebla pogođeno je 80 000 ljudi. Jake kiše oštetile su 16 000 zgrada i srušile 7 mostova.

Pljuskovi bez presedana izazvali su najmanje 340 klizišta i blatnih tokova u četiri države. U Querétaru je zbog obrušavanja tla poginuo 6-godišnji dječak.

U državi Hidalgo uništeno je ili poplavljeno preko 300 škola i oko 60 medicinskih ustanova.

Po podacima od 13. oktobra, širom zemlje poginulo je 64 ljudi, deseci se vode kao nestali, a vlasti su upozorile da tačni razmjeri razaranja i broj žrtava, posebno u malim udaljenim gradovima, ostaju nepoznati.

Azerbejdžan

11. oktobra dogodila se erupcija jednog od najpoznatijih blatnih vulkana planete, Otman-Bozdaga, smještenog nedaleko od glavnog grada Azerbejdžana – grada Baku.

Događaj je trajao oko 40 minuta i bio je praćen snažnim izbacivanjem plina i blatne mase. Dubina izvora erupcije iznosila je oko 4 km.

Svjedoci su ispričali da je prvo iz kratera izbio stub plamena, za kojim je uslijedio gust dim. Prema procjenama stručnjaka, u atmosferu je izbačeno do 60 000 m³ blatne brekče. A na površini su ostale svježe pukotine i mali tokovi stvrdnute gline.

Erupcija blatnog vulkana Otman-Bozdag u Azerbejdžanu

Brekča — to je cementirana smjesa uglastih fragmenata stijena veličine preko 1 cm.

Stoji napomenuti da su se ranije erupcije na Otman-Bozdagu dešavale mnogo rjeđe — s intervalima od desetak godina. A u posljednjih 9 godina dogodile su se već tri (prethodne erupcije bile su 2017. i 2018. godine). 

Japan

09. oktobra snažan tajfun “Halong” obrušio se na japanska ostrva Izu, izazvavši divlje vjetrove, rekordne padavine i opasne valove.

Posebno je pogođeno ostrvo Hachijō, gdje je brzina vjetra dostizala gotovo 54,7 m/s (196,92 km/h), s udarima do 70 m/s, što odgovara tropskom uraganu 3. kategorije. Ovo je prvi put u posljednjih 20 godina da su ovdje zabilježeni udari vjetra preko 50 m/s.

Na ostrvu je za 12 sati palo 349 mm kiše, a za dan — 356,5 mm, postavivši apsolutni rekord za cijeli period mjerenja u regiji. 

Stotine žitelja bile su prisiljene potražiti sklonište u centrima za evakuaciju.

Stihija je oštetila zgrade, otkinula krovove i oborila drveće širom ostrva, blokirajući puteve.

Značajan dio domaćinstava ostao je nekoliko dana bez vodosnabdijevanja zbog prekida struje i oštećenja ključnih izvora vode klizištima.

Posljedice snažnog tajfuna “Halong” u Japanu

“Halong” je izazvao velike prekide u brodskom saobraćaju zemlje.

Nakon zatvaranja luke Tokio, gigantski kruzer Ovation of the Seas – jedan od najvećih i najmodernijih kruzera na svijetu, u vlasništvu kompanije Royal Caribbean International – bio je prisiljen ostati na moru s hiljadama putnika na brodu i odgoditi dolazak za dva dana.

U gradu Oiso, smještenom na obali Tihog okeana, prefektura Kanagawa, ostrvo Honshū, tri muškarca su odnesena valovima tokom ribolova – jedan od njih je poginuo.

SAD

U noći 12. oktobra ostaci tajfuna “Halong” obrušili su se na zapadnu obalu Aljaske s uraganskim vjetrom do 170 km/h. Rekordan olujni udar, ponegdje i 2 m iznad normale, prekrio je deltu rijeke Kuskokwim i naselja južno od Beringovog prolaza. Najjače su pogođene obalne zajednice autohtonih žitelja – Kwigillingok i Kipnuk.

Olujni udar poplavio obalna naselja na Aljasci

Noću su se mnogi žitelji našli u ledenoj vodi, hvatajući se za bilo kakve predmete kako bi se održali na površini.

Najmanje 8 kuća bilo je otrgnuto s temelja i odneseno bujnim tokom. Ljudi koji su se nalazili u tim plutajućim objektima nisu mogli shvatiti gdje se nalazi njihov dom i pokušavali su pozvati pomoć. 

Potraga i spašavanje počeli su izlaskom sunca, kada se oluja stišala. Ljudi su spašavani s krovova, koristeći helikoptere.

Stihija je oštetila mreže za opskrbu električnom energijom i kanalizaciju na širokom području, a pogođene su i ključne ceste i regionalni aerodromi.

Pristup obalnim naseljima širom regije bio je moguć samo malim avionima ili čamcima.

Tokom snažne oluje na Aljasci obalne kuće odnesene strujom u more

Pо podacima policije Aljaske od 14. oktobra, u zajednici Kwigillingok poginuo je jedan čovjek, a još dvoje se vode kao nestali.

Ova rijetka vremenska pojava pokazuje kako se mijenja karakter arktičkih oluja: sve češće u regiju prodiru ostaci tropskih ciklona, potpomognuti energijom anomalno toplih okeanskih voda. 

Tako je u Tihom okeanu nastao snažan i dugotrajan morski toplotni val, koji je zahvatio oko 8 000 km, od Japana do zapadne obale SAD-a. U oktobru se ovo područje zagrijane vode našlo na putu tajfuna “Halong” koji je gubio snagu. Kao rezulta, ostaci tajfuna dobili su dovoljno energije da se, pretvorivši se u snažan vantropski ciklon, domognu udaljenih područja Aljaske, gdje je izazvao razaranja i stvorio prijetnju za živote ljudi.

Anomalni morski toplotni val u blizini zapadne obale SAD-a

Stoji napomenuti da se, po podacima Nacionalne uprave za okeanska i atmosferska istraživanja SAD-a (NOAA), u posljednjih deset godina sjeverni dio Tihog okeana zagrijavao najbržim tempom među svim okeanskim bazenima Zemlje.

Okeanske anomalije

Još jedan morski toplotni val u sjevernom dijelu Tihog okeana formirao se u obalnim vodama Kine i Južne Koreje. U prvoj polovini oktobra temperatura vode ovdje je premašila normu za 4-5 °C. To, prema klasifikaciji NOAA, odgovara 4. kategoriji, odnosno ekstremnom toplotnom valu.

Ekstremni morski toplotni val u sjevernom dijelu Tihog okeana

Takve anomalne zone zagrijavanja površine okeana u posljednje dvije decenije bilježe se širom svijeta.

Istraživanja pokazuju da morski toplotni valovi postaju češći i intenzivniji, njihova globalna prosječna godišnja učestalost i trajanje su se povećali. Sagladno istraživanju “Duži i češći morski toplotni valovi tokom prošlog stoljeća”, objavljenom u časopisu “Nature Communications”, u periodu 1925–2016. godine prosječna globalna učestalost morskih toplotnih valova povećala se za 34 %, a njihovo prosječno trajanje — za 17 %.

I čak u hladnim akvatorijima bilježe se morski toplotni valovi. Naprimjer, na Arktiku je od 2007. do 2021. godine zabilježeno 11 toplotnih valova, od kojih je jedan, s anomalijom od +4 °C, trajao 103 dana. 

Ove opasne pojave danas se praktično ne prognoziraju i imaju razoran utjecaj na ekosisteme: uzrokuju izbjeljivanje koralja, masovnu smrt morskih organizama, kao i promjene u sastavu lokalnih vrsta.

Anomalni morski toplotni valovi uzrokuju smrt morskih stanovnika i izbjeljivanje koralja

Još jedan poremećaj u godišnjem nesmetanom radu okeana dogodilo se u Panamskom zalivu.

Sezonski upwelling sistem ove regije tokom najmanje 40 godina stabilno je donosio hladne vode bogate hranjivim tvarima, čijem su podizanju doprinijeli sjeverni pasati.

Ovaj proces odvijao se s iznenađujućom predvidljivošću: historijski je počinjao 20. januara, trajao 66 dana i dostizao minimalne temperature oko 19 °C.

Ali 2025. godine došlo je do anomalnog poremećaja sezonskog upwellinga. Obalne vode Panamskog zaliva počele su se hladiti 42 dana kasnije nego obično, a njihova minimalna temperatura pala je na samo 23,3 °C. Pri tome je hladnih dana tokom sezone bilo za 82 % manje od historijskih pokazatelja.

Narušavanje sezonskog upwellinga u Panamskom zalivu dovodi do neravnoteže ekosistema

Ovo potiskivanje upwellinga bez presedana ozbiljno je narušilo uobičajeni ciklus ekosistema.

Stručnjaci pretpostavljaju da je poremećaj povezan s promjenama režima vjetrova, međutim tačni uzroci ostaju nedovoljno istraženi. Posebno zabrinjava pitanje: je li epizoda iz 2025. godine bio izolovan slučaj ili je to početak novog trenda poremećaja upwellinga?

Ekosistemi okeana, poput složenog mehanizma sata, održavaju krhku ravnotežu, neophodnu za postojanje života na Zemlji. Međutim, danas je Svjetski okean na ivici izumiranja, jer su njegove vode prepune materijala koji je poznat svakome od nas. To je plastika, tačnije njene mikro- i nanočestice, na koje se raspada pod utjecajem sunca i slane vode.

Nakupljanje ovih sintetičkih čestica u vodenom stupcu mijenja njegovu toplotnu provodljivost, doslovno zarobljavajući višak toplote u okeanu. Kao rezultat, narušava se prirodna razmjena toplote, pojačava se pregrijavanje, stvara se opasan zatvoreni ciklus: geodinamička aktivnost zagrijava okean, zagrijavanje ubrzava raspad plastike, a njene mikročestice još više blokiraju odvod toplote, pojačavajući zagrijavanje planete.

Tako pregrijavanje okeana postaje ne samo uzrok različitih toplotnih anomalija u Svjetskom okeanu, već i glavni okidač klimatskih i geodinamičkih kataklizmi koje danas promatramo širom planete. 

Gledajući dinamiku porasta klimatskih katastrofa, jasno je da vremena za proučavanje ovog ključnog faktora ostaje sve manje, a uslovi u kojima će se morati provoditi istraživanja će se naglo pogoršavati: klima će uništavati laboratorije, naučne institute, opremu, pa čak i same ljude koji su sposobni napraviti presudna otkrića za čovječanstvo.

Stoga je u društvu već sada potrebno stvoriti uslove koji će omogućiti naučnicima iz cijelog svijeta da otvoreno sarađuju, slobodno razmjenjuju znanja i rade zajedno u interesu čovječanstva, radi njegovog opstanka. Za postizanje ovog cilja potreban je snažan globalni mir između svih zemalja. Samo u takvim uslovima ćemo moći istinski se suprotstaviti klimatskoj krizi i prevazići je.

Video verziju ovog članka možete pogledati ovdje: