Pregled klimatskih katastrofa na planeti od 13. do 19. novembra 2024. god.

Italija

Od 12. do 13. novembra na italijansku Siciliju, posebno gradove Catanija i Messina, obrušile su se obilne kiše.

Neprekidni pljuskovi izazvali su poplave i oštećenja infrastrukture u gradu Catania i okolini. Ovdje su bujični tokovi poplavili podzemne prolaze i stambene objekte. Mnoge škole u gradu su zatvorene.

Na obali Torre Arcirafi, u pokrajini Catania, poplavni val odnio je mnoštvo vozila u more. Neki automobili su bačeni na desetine metara od plaže na stijene, dok su drugi bili prekriveni blatom i smećem.

Poplavni talas izbacio automobil s obale i prevrnuo ga, pokrajina Katanija, Italija

U gradu Licata je za nekoliko minuta palo 53 mm kiše. Posebno je teško bilo onima koji žive i rade na prvim spratovima zgrada. Obilne kiše otežale su saobraćaj.

A u gradovima Mascali i Acireale zabilježena su klizišta. U opštini Giarre za samo 6 sati alo je 400 mm kiše, što je gotovo godišnja norma padavina (srednjegodišnja norma — 429,3 mm).

Rekordne padavine dovele do poplavljenih ulica u komuni Giarre, pokrajina Catania, Italija

A za 10 dana palo je 1.000 litara kiše po kvadratnom metru, što je postalo istorijska anomalija za region.

Filipini

Super tajfun “Usagi”

Filipini su se suočili s nizom prirodnih katastrofa bez presedana — šest tajfuna obrušilo se na zemlju za manje od mjesec dana, od kojih su četiri udarila za samo 10 dana! Ove katastrofe su odnijele živote najmanje 171 čovjeka, pogodile 9 miliona ljudi i nanijele značajnu štetu ekonomiji zemlje.

14. novembra, super tajfun “Usagi”, takođe poznat kao “Ophel” na Filipinima, stigao je do priobalja u blizini opštine Baggao, provincija Cagayan. Maksimalno postojani vjetrovi dostizali su 175, a udari — 240 kilometara na sat. Sela su našla poplavljena, dalekovodi su pokvareni, a hiljade stanovnika izgubilo je krov nad glavom.

Stihija je primorala 24.000 ljudi da se evakuišu. U to vrijeme, u skloništima su još uvijek bili mnogi stanovnici, nastradali od prethodnog tajfuna “Toraji”, koji je prisilio na evakuaciju više od 80.000 ljudi. U provinciji Cagayan, regija Luzon, srušio se glavni betonski most koji povezuje dva grada, a drugi su se našli poplavljeni, što je transport učinilo nemogućim. Zbog toga su za evakuaciju ljudi spasioci koristili čamce.

Super tajfun “Usagi” razrušio betonski most u provinciji Cagayan, regija Luzon, Filipini

Supertajfun “Man-I”

Uveče 16. novembra, u 21:40 po lokalnom vremenu, još jedan supertajfun udario je po filipinskoj opštini Panganiban, provincija Catanduanes.

“Man-I”, koji je na Filipinima dobio naziv “Pepito”, donio je maksimalnu postojanu brzinu vjetra do 195 km/h sa udarima — do 325 km/h. Vjetar je bio praćen zlokobnim zavijanjem, a valovi visoki do 7 metara poplavili su priobalna područja. Više od 750.000 ljudi sklonilo se u crkve, shoping centre i druga privremena skloništa. Pokrajina je bila potpuno bez struje, a obnova elektroenergetskih mreža, po riječima lokalnih zvaničnika, mogla bi potrajati mjesecima.

Super tajfun “Man-I” prinudio ljude da napuste svoje domove i sklone se u skloništa, Filipini

Sljedećeg dana tajfun je udario po opštini Dipakulao, provincija Aurora, gdje je postojana brzina vjetra dostizala 185 km/h, sa udarima do 305 km/h.

U opštini Ambagio, provincija Nueva Vizcaya, zbog klizišta je poginulo sedam ljudi, troje je zadobilo povrede. Nastavlja se potraga za još troje ljudi.

U gradu Ilagan, provincija Isabela, poplavljeno je oko 500 kuća, mnoge do samog krova.

U provinciji Camarines Norte poginuo je stariji muškarac nakon što je njegov motocikl udario u srušenu liniju dalekovoda. U cijeloj zemlji uništeno je ili oštećeno oko 8.000 domova, a više od 100 gradova i naselja ostalo je bez struje.

Po podacima Uprave za civilno zrakoplovstvo Filipina i obalne straže najmanje 26 domaćih i 2 međunarodna aerodroma privremeno je zatvoreno. Međuotočne trajektne i teretne usluge obustavljene su zbog jakih oluja na moru. Hiljade putnika se našlo u neprilikama.

Usluge transporta prekinute zbog jakih oluja i poplava uzrokovanih super tajfunom “Man-I”, Filipini

Od niza razornih prirodnih katastrofa poljoprivreda Filipina pretrpjela je ogromne gubitke. Kao rezultat značajne štete na poljima riže, možda će se morati povećati uvoz riže, osnovne hrane u zemlji.

Izrael

19. novembra, neviđene padavine pogodile su Izrael. Grad Zichron Ya'akov doživio je najjače padavine u istoriji zemlje. Ovdje je za svega četiri sata pala količina kiše bez presedana — 196 mm, što iznosi skoro 60% količine godišnjih padavina u regionu. Štaviše, 159 mm kiše palo je za samo 2,5 sata. Po riječima dr. Amira Givatija, direktora Izraelske meteorološke službe, ova količina padavina postala je novi rekord za Izrael.

Ogromna količina padavina dovela do poplave kuća, Izrael

Drenažni sistemi, iako pripremljeni za padavine, nisu bili u stanju da se nose sa tako nenormalnom količinom vode, što je dovelo do masovnih poplava u mnogim naseljenim područjima. Obalni autoput koji ide južno od grada Haife bio je blokiran, što je ozbiljno otežavalo kretanje u regionu.

Španija

Još jedan vodeni košmar pogodio je stanovnike Španije, koji se još nisu oporavili od smrtonosnih poplava s kraja oktobra.

Užasavajuće posljedice poplava u Španiji 

Hiljade ljudi bilo je primorano da se evakuiše kada su se od 13. novembra jake kiše obrušile na južne i istočne dijelove zemlje.

Posebno su pogođene regije Andaluzija i Katalonija, gdje je španska meteorološka agencija (AEMET) proglasila crveni nivo uzbune.

Suočeni sa strašnim posljedicama prethodnog udara stihije, nadležni su, kako bi izbjegli ljudske žrtve, preventivno zatvorili sve obrazovne ustanove, ograničili rad bolnica i medicinskih centara, isključili struju i zaustavili gradski prijevoz i vozove.

Silan pljusak poplavio gradske ulice, Španija

U gradu Malaga je za nekoliko sati palo oko 100 mm kiše, što odgovara skoro mjesečnoj normi padavina (srednjemjesrečna norma novembra — 100,5 mm). To je dovelo do najsilnijih poplava u regiji u posljednjih 35 godina.

Željeznički saobraćaj između Malage, Madrida i Barcelone bio je u prekidu, a neki autoputevi su zatvoreni za saobraćaj.

Tri vodena vihora pogodila su obalu Marbelle. Jedan od njih je dostigao kategoriju IF1 i otkinuo krov benzinske pumpe.

U gradu Denia, provincija Alicante, zabilježeni su udari vjetra do 84 kilometra na sat, a na lokalnim plažama visina morskih talasa dostizala je 4 metra.

Singapur

16. novembra za 10 zajednica širom Singapura izdata su upozorenja o poplavama.

Najteže od svih je pogođen sjeverozapad zemlje: za samo 2 sata palo je 108,4 mm kiše, što iznosi 43% srednjemjesečne norme za novembar, i postalo je najvišim dnevnim pokazateljem za posljednjih 46 godina.

Nacionalna vodna agencija Singapura (PUB) saopćila je da su pljuskovi doveli do naglih poplava u blizini metro stanice King Albert Park. Put Bukit-Timah oštećen je poplavnim vodama.

U pozadini razornih tajfuna i poplava u drugim zemljama, događaj u Singapuru može izgledati beznačajno.

Iznanadna poplava u Singapuru

Važno je shvatiti da je Singapur jedna od pet zemalja s najnižim svjetskim indeksom rizika, zbog svoje povoljne lokacije i pripremljenosti infrastrukture i privrede zemlje.

A rekordne padavine za skoro pola vijeka pokazuju da porast kataklizmi čini nesigurnim čak i one regione koji su se ranije smatrali zaštićenima.

Tropska oluja “Sara”

Tropska oluja “Sara” u noći između 14. i 15. novembra obrušila se na kopno na granici Hondurasa i Nikaragve. Odnijela je živote najmanje 4 ljudi u dvije zemlje.

Oluja se kretala sporo, uzrokujući upornu kišu i velike poplave u 15 od 18 departmana Hondurasa. U gradu La Ceiba za dan je palo 556 mm kiše, pri srednjemjesečnoj normi za novembar od — 155 mm.

Silne poplave izazvane tropskom olujom “Sara”, Honduras

U glavnom gradu Tegucigalpa, poplava rijeke Choluteca, čiji se nivo podigao na 4 metra, dovela je do zatvaranja mostova i evakuacije stotina ljudi.

Oluja je snažno udarila i po karipskoj regiji Hondurasa. Kao rezultat toga, uništeni su putevi, mostovi i akvadukti, čime je izolovano 209 naselja. Širom zemlje je oštećeno i uništeno više od 7.500 kuća. Pljuskovi su poplavili plodno zemljište, narušivši poljoprivredni i industrijski sektor.

Tropska oluja “Sara” razrušila most, Honduras

Osim Hondurasa i Nikaragve, tropska oluja “Sara” također je pogodila i Kostariku, Belize i Gvatemalu. Širom Centralne Amerike, više od 120.000 ljudi ostalo je bez krova nad glavom ili je pogođeno bujičnim poplavama i klizištima.

Sezona uragana na Atlantiku počinje u junu i završava se u novembru. Aktivnost uragana obično jenjava do tog vremena, a u tom mjesecu se ne formira više od jedne tropske oluje, po podacima Nacionalnih centara za informacije o okolišu NOAA, a ne formira se više od jedne tropske oluje koja jednom u pet godina prerasta u silni uragan kategorije 3 ili više. Ali ovog novembra, u samo 20 dana, po podacima AccuWeather Hurricane trackera, odjednom su se dogodile dvije destruktivne pojave: tropska oluja ”Sara” — 14. – 18. novembra i uragan treće kategorije “Rafael” — 04. – 11. novembra. A sezona uragana još nije završila.

Prosječna količina tropskih oluja u sjevernom Atlantiku po podacima Nacionalnih centara za informacije o okolišu NOAA

Više za nikoga nije tajna da je uzrok nenormalne količine padavina, neviđene snage i netipičnog ponašanja tropskih uragana pregrijani Svjetski okean. Godine 2023. temperatura njegove površine oborila je sve rekorde, a 2024. je već ispred ovih brojki. Štaviše, u posljednjih 30 godina stopa zagrijavanja okeana porasla je za 450%, a to izaziva ozbiljnu zabrinutost i pitanja zašto se to događa.

Istraživanja su također pokazala da su se za posljednjih 60 godina prosječne dubine okeana počele zagrijavati 15 puta brže nego u prethodnih 10 hiljada godina. Za to je potrebna ogromna količina energije. Ali odakle ona dolazi na takvoj dubini, budući da sunčeva energija tamo ne prodire?

Naučnici sugerišu da izvori topline mogu biti vulkani, rasjedi i hidrotermalni izvori na dnu okeana, kojih se tamo nalazi više od 10 miliona.

Još jedan problem je postalo zagađenje okeana plastikom. Površina plastičnih ostrva već je uporediva sa veličinom SAD i Australije zajedno. Raspadajući se, plastika narušava toplotnu provodljivost vode, zbog čega okean gubi sposobnost da efikasno hladi planetu.

Neki naučnici smatraju, da će, ako se situacija s okeanom ne promijeni, kataklizme izbrisati sav život s lica zemlje. Planeti je nužan sistem hlađenja koji dobro funkcioniše. Dokumentarni film ”Klimatska kriza i zagađenje okeana: globalni izazovi i rješenja”, kojeg su predstavili volonteri MJP “ALLATRA” na konferenciji COP16, detaljno razotkriva ovaj problem i predstavlja njegovo praktično rješenje. To će omogućiti ne samo da se smanji učestalost i ozbiljnost klimatskih katastrofa širom planete, već će osigurati čistu pitku vodu svima bez ograničenja.

Video verziju članka možete pronaći ovdje: