«Бунёдкор жамият» лойиҳаси Президенти ҳар йили бўлиб ўтадиган Amnesty International 2025 йиғилишида миллий хавфсизликка оид таҳдидлар тўғрисида нутқ сўзлади

«Бунёдкор жамият» лойиҳаси Президенти Ольга Шмидт, ҳар йили бўлиб ўтадиган Amnesty International 2025 йиғилишида миллий хавфсизликка оид таҳдидлар тўғрисида нутқ сўзлади

Детройт, Мичиган — Ҳар йили бўлиб ўтадиган Amnesty International 2025 йиғилишида «Бунёдкор жамият» халқаро лойиҳасининг президенти Ольга Шмидт маъруза билан сўзга чиқди. У инсон ҳуқуқларининг бузилишига оид Россиядаги хавотирли вазият ҳақида гапириб, у ерда «инсон ҳуқуқлари аллақочон қуруқ гапга айланганини» айтди.

Ольга Шмидт «Бунёдкор жамият» лойиҳаси ва «АЛЛАТРА» ташкилоти иштирокчиларига қарши олиб борилаётган тизимли таъқиб кампанияси ҳақида сўзлади. Бу кампания 2015 йил Россияда, иштирокчилар Сибирдаги магма плюми ҳақида илмий тадқиқотларни тақдим этганларидан сўнг бошланди. Ҳозирда етти нафар собиқ кўнгиллилар Россия қамоқхоналарида. Улар қийноққа солиниб, бор-йўғи «Бунёдкор жамият» лойиҳасида ва «АЛЛАТРА» ҳамкор ташкилотида олиб борган илмий изланишлари ва кўнгилли ишлари учун жиноий жавобгарликка тортилди.

«Россияда ҳақиқатни гапириш хавфли бўлиб қолди, — деди Ольга Шмидт. Ташкилот нафақат Россия, балки бутун дунё учун потенциал глобал хавфни юзага келтираётган Сибирдаги геологик фаоллашувнинг хавотирли аломатлари ҳақида илмий маълумотларни тақдим этганида, Россия ҳукумати буни ўз иқтисодий манфаатларига таҳдид сифатида қабул қилди. Муаммони ўрганиш ва уни ҳал қилиш ўрнига, «Бунёдкор жамият» лойиҳаси ва «АЛЛАТРА» ҳамкор ташкилоти экспертлари ва кўнгиллилари билан конструктив мулоқот ўрнатиш ўрнига, Россия ҳукумати репрессияларни бошлаб юборди. Улар «ноқулай ҳақиқат тақиқланиши керак» деган тамойилга амал қилишди».

«Бизнинг собиқ кўнгиллиларимиз қонунга итоаткор Россия фуқаролари бўлишига қарамай, бугунги кунгача ФСБ томонидан таъқиб қилиняпди ва қийноқларга солиняпди», — деди Ольга Шмидт.

Россия режимидан қочишга муваффақ бўлган «Бунёдкор жамият» лойиҳасининг ва «АЛЛАТРА» ҳаракатининг собиқ кўнгиллилари, сўроқ пайтида ФСБ ходимлари уларга «Сиз иқлим ҳақида гапирмаслигингиз керак эди», — дейишганини айтишди.

Ольга Шмидтнинг таъкидлашича, ФСБ агентлари «Бунёдкор жамият» лойиҳаси ва «АЛЛАТРА» ҳамкор ташкилотининг собиқ иштирокчиларини бутун дунё бўйлаб таъқиб қиляпди, ҳамда Россиядан ташқарида ва бошқа мамлакатларда лойиҳани дисредитация қилиш бўйича тизимли кампанияларни ўтказяпди.

Таъкидлаш жоизки, «Бунёдкор жамият» лойиҳасини ва «АЛЛАТРА» ҳамкор ташкилотини дисредитация қилиш бўйича кенг кўламли кампания, Россияда уларнинг расман тақиқланишидан анча олдин бошланган. Бироқ кўнгиллилар, 180 та мамлкакатларда ваколатхоналари бўлгани учун барибир россиялик фуқароларга ҳақиқатни етказиш имкониятига эга бўлганлар. Шу сабабли, Россия режими янада айёр стратегияни қўллаб, уларга «секта» ва «культ» ёрлиғини илиб қўйди.

«Россияда “секта” сўзи нафақат стигматизация қилади, балки таъқибга учраган ташкилот ёки шахсдан чиқаётган ҳар қандай маълумотга, жамоатчилик ишончини буткул йўққа чиқаради. Уларнинг мақсади аниқ: жамият нафақат биздан, балки биз тақдим этаётган илмий фактлардан ҳам юз ўгиришини таъминлаш, айниқса геодинамик хавфлар билан боғлиқ маълумотларга нисбатан», — деди Ольга Шмидт.

Ольга Шмидт маълум қилишича, улар ўз тафтишини бошлаб, Россияда «секта» деган айбловларни ким биринчи бўлиб бошлаганини аниқладилар. Тез орада улар РАЦИРС (Россияда динларни ва секталарни тадқиқ этиш марказлари ассоциацияси) раҳбари Александр Дворкинга чиқишди. Унинг исми бугунги кунда Россиядаги замонавий «жодугарлар овчисининг» синонимига айланди.

Тафтиш жараёнида улар оддий дискредитация кампаниясидан кўра анча даҳшатлироқ нарсани фош қилишди. Дворкин қўллаган усулларнинг асосларини ўрганар эканлар, улар даҳшатли боғлиқликни аниқладилар. Бу боғлиқлик 1921 йилда нацистларнинг апологетик марказига асос солган антисемит пастор Вальтер Кюннетдан бошланиб, Дворкиннинг тўғридан-тўғри устозлари бўлган антикультчи Хаак ва Огорд орқали замонавий Россияга бориб тақалади.

Дворкин нафақат уларнинг усулларини ўзлаштирди, балки уларни такомиллаштирди. У нацистларнинг ижтимоий деструкция техникаларини мукаммал даражага етказиб, «Динларни ва секталарни тадқиқ этиш марказлари» номли тармоқ орқали кенг кўламли таъсир тизимини яратди. Шубҳасиз, бундай тузилма ФСБ кўмагисиз мавжуд бўла олмайди. Россиянинг ички муаммоси сифатида бошланган нарса, ҳозир демократик жамиятлар учун глобал таҳдидга айланди. Бу муаммо фақат Россияга тегишли эмас — 2020 йилда АҚШнинг Халқаро диний эркинликлар бўйича комиссияси (USCIRF) Дворкин тармоғининг ҳалокатли фаолияти тўғрисида мисли кўрилмаган огоҳлантириш берди.

Тақдим этилган фактлар замонавий Россияда инсон ҳуқуқларига ва илмий тадқиқотлар эркинлигига жиддий таҳдид борлигини кўрсатяпди. «Бунёдкор жамият» лойиҳаси ва «АЛЛАТРА» ҳаракатининг кўнгиллиларига қарши қаратилган таъқиблар, Россия ҳукуматининг ва ФСБнинг мустақил овозларни, ҳамда илмий ташаббусларни бостиришга қаратилган сиёсий муносабатлари тизимини намойиш этади.

Халқаро ҳамжамият ушбу хавотирли тенденцияларга жиддий эътибор қаратиши лозим. Олимларга ва фаолларга нисбатан репрессиялар нафақат инсон ҳуқуқларининг қўпол равишда бузилиши, балки цензура ва сиёсий таъқибларнинг хавфли прецедентини яратади. Дискредитация усулларининг Россия чегараларидан ташқарига чиқиб, глобал демократик принципларга таҳдид солаётгани ва демократик мамлакатларнинг миллий хавфсизлигига зарар етказаётгани айниқса катта хавотир уйғотяпди.

Таъқиб қилинаётган фаолларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва бундай қонунбузарликларнинг янада авж олишига йўл қўймаслик учун, инсон ҳуқуқлари ташкилотлари, дипломатик миссиялар ва халқаро институтларнинг мувофиқлаштирилган ҳаракатлари зарур. Фақатгина ўз саъй-ҳаракатларини бирлаштириш орқали фикр эркинлигини ва илмий тадқиқотларни бостиришга қаратилган уринишларга самарали қарши туриш мумкин.

«Бунёдкор жамият» ҳақида 

«Бунёдкор жамият» миссияси — жаҳон ҳамжамиятининг эътиборини глобал табиий офатларга жалб қилиш, уларнинг сабабларини ўрганиш ва ечимларини топиш.

Бизнинг мақсадимиз — инсон ҳаётини ҳимоя қилиш, халқаро инсон ҳуқуқларини ҳурмат қилиш ва янги табиий офатларни олдини олиш учун олимлар ўртасидаги халқаро ҳамкорликка шароит яратиш.

Тақдим этилди: AP, Morningstar, THE GLOBE AND MAIL, Boston Herald, Fox47, International Business Times, Digital Journal, Pittsburgh Post-Gazette, The Chronicle Journal

Матбуот масалалари бўйича биз билан қуйидаги почта орқали боғланинг: [email protected]