Pregled klimatskih katastrofa na planeti od 26. februara do 4. marta 2025. god.

Rijedak zemljotres potresao je sibirski Arktik, postavljajući pitanja o novim rizicima ne samo za Rusiju već i za cijeli svijet. U međuvremenu, druge regije su stradale od rekordnih padavina, požara i uragana. Ovaj članak daje pregled klimatskih događaja koji su se dogodili na planeti od 26. februara do 4. marta 2025. godine.

Španija

Od kraja februara kopnenu Španiju pogodile su jaki pljuskovi, snježne padavine i poplave.

Rekordni pljuskovi pretvaraju ulice u rijeke u Lorci, regija Murcia, Španija

U regijama Murcia, Andalusia i Valencia mjestimično su pale rekordne kiše. Najveća količina padavina zabilježena je u provinciji Castellón, opština Les Coves de Vinromà, regija Valencia — 258,4 mm.

U Valenciji je obustavljena nastava u školama i zatvoreno na desetine puteva.

U Lorci, regija Murcia, poginuo je čovjek nakon što je navodno pokušao da prođe automobilom kroz poplavljeno korito rijeke.

Obilne snježne padavine dogodile su se u planinama Sjeverne visoravni i Centralnog sistema.

U regiji Castilla y Leon proglašeno je vanredno stanje. Oko 500 vozila zaglavljeno je u snijegu u pokrajini Soria.

U opštini Jerez za manje od pola sata palo je više od 120 mm padavina, što je dovelo do poplave preduzeća i nekoliko kuća.

Jedna od mjesnih stanovnica suočila se sa veoma teškim izborom - spasavati svoje dvoje male djece ili oca invalida - kada je poplava poplavila njen dom. Srećom, pomoć je stigla na vrijeme.

40 ljudi bilo je zarobljeno u automobilima na autoputu AP-4, evakuirali su ih spasioci.

Nepogoda je nanijela ozbiljnu štetu i na stazi Jerez — Angel Nieto, na kojoj je od 25. do 27. aprila trebala da se održi MotoGP Velika nagrada Španije.

Snažan pljusak poplavio automobilističku stazu Jerez — Angel Nieto, Španija

Japan

Šumski požar koji je izbio 26. februara u japanskom gradu Ofunato, prefektura Ivate, nastavlja da se širi. Njegova površina, po podacima od 03. marta, već dostigla 2.100 hektara, što ga čini najvećim šumskim požarom u zemlji u posljednjih nekoliko decenija.

S obzirom na razmjere katastrofe, za obuzdavanje vatre bile su angažovane vatrogasne ekipe iz 14 prefektura. Ukupno je vartu gasilo 1.697 ljudi i 18 helikoptera, od kojih 6 — posebno snažnih, sa velikim kapacitetom rasprskavanja vode.

Uprkos naporima službi, vatra je uništila ili oštetila najmanje 84 objekta, uključujući i stambene.

Kao rezultat najvećeg požara izgorjelo desetine kućaв u gradu Ofunato, prefektura Ivate, Japan

Naredbe za evakuaciju bile su izdate za 1.896 domaćinstava i 4.596 stanovnika grada. Više od 1.200 ljudi je evakuisano. Međutim, izbjeći žrtve nije uspjelo— u rajonu Koji pronađeno je tijelo čovjeka koji je poginuo u požaru.

Vrijedi napomenuti da su u februaru, uz rekordne snježne padavine u nekim prefekturama — u drugima je zabilježen akutni manjak padavina. Po podacima Japanske meteorološke agencije, u gradu Ofunato palo je 2,5 mm padavina (pri prosječnoj mjesečnoj normi za februar — 41 mm), što je postalo minimalni nivo od početka meteoroloških osmatranja 1964. godine i pogoršalo situaciju s požarima.

Tropski ciklon “Garance”

28. februara tropski ciklon “Garance” izišao je na sjeveru francuskog otoka Reunion, koji se nalazi u Indijskom okeanu.

Vlasti su proglasile najveći stepen opasnosti i pozvale stanovnike da se sklone. U prestolnici, gradu Saint-Denis, stanovnici su se u žurbi opskrbili osnovnim namirnicama, farmeri su demontirali staklenike, a ribari su izvlačili svoje čamce na obalu.

Stihija je donijela obilne kiše i udare vjetra sa brzinom od skoro 214 km/h.

Moć tropskog ciklona “Garance” obrušila se na francuski otok Reunion

Hiljade stabala je isčupano s korijenjem, oštećeni su putevi i mostovi, a stotine kuća je poplavljeno. Bez struje je ostalo najmanje 180.000 domova, gotovo isto toliko — bez vodovoda, a 139.000 — bez interneta i komunikacija.

Poginula su četiri čovjeka, ima ranjenih.

Treba napomenuti da tropski cikloni često pogađaju Reunion, ali njihov centar, koji ima maksimalan uticaj, gotovo nikada ne prelazi direktno preko otoka. Posljednji put se to dogodilo prije 36 godina. 

Jedan od mjesnih stanovnika priznao je da je prvi put vidio ovako moćan ciklon i da je prvi put bio istinski prestrašen.

Na južnoj hemisferi zabilježena je neobična i krajnje alarmantna vremenska pojava — šest tropskih ciklona istovremeno je bjesnilo u Indijskom i Tihom okeanu 25. februara. U Indijskom okeanu — “Honda”, “Garance”, “Bianca”, u Tihom okeanu — “Alfred”, “Seru”, “Rae”.

To se dogodilo samo jednom u posljednjih nekoliko decenija — 1989. godine.

Sezona tropskih ciklona na južnoj hemisferi pokazuje veliki intenzitet — zabilježena su ukupno 22 ciklona, ​​a njihova ukupna energija do 26. februara iznosila je 166,3 boda na ACE skali, premašujući normu za 30%.

Afganistan

Od 25. februara jake kiše sa grmljavinom, snježnim padavinama, poplavama, pa čak i tornadima obrušile su se na veći dio Afganistana.

Posebno su pogođene provincije Farah, Kandahar, Helmand i Uruzgan, gdje je po podacima od 01. marta od stihija poginulo najmanje 46 ljudi.

Zbog razorne stihije region je pretrpio ozbiljne gubitke: više od 2.000 solarnih panela je potpuno uništeno, 240 stambenih objekata je uništeno, desetine objekata je oštećeno, nastadalo je poljoprivredno zemljište.

Posljedice razorne poplave u Afganistanu

25. februara, ljude koji su došli na odmor u planinsko područje provincije Farah, selo Kojar, okrug Pusht-e-Koh, zahvatio je iznenadni pljusak sa gradom dok su se penjali na planinu.

Bujični tokovi vode bukvalno su odnosili ljude u duboke jaruge, ne ostavljajući im šanse za spas.

01. marta na jugu zemlje, u provinciji Uruzgan, došlo je do klizišta koje je tonama zemlje zatrpalo stambenu zgradu sa ljudima unutra.

Mještani su šokirani događajem. Jedan od njih je rekao da za 60 godina svog života nikada nije vidio takav vjetar, kišu i oluju. Po njegovim riječima, stihija je bila toliko snažna da je ograde odnosilo 30-35 m, a drvene zgrade su se jednostavno razletjele pod udarima vjetra.

SAD

Početkom marta države Južna i Sjeverna Carolina zahvaćene su desetinama šumskih požara. Suho vrijeme i jak vjetar stvorili su idealne uslove za brzo širenje vatre.

Šumski požari bjesne u Južnoj i Sjevernoj Carolini, SAD

Najveću opasnost predstavljao je požar u šumi Carolina Forest — oblasti zapadno od Myrtle Beacha, popularnog ljetovališta u Južnoj Carolini. Planuvši 01. matra, za samo jednu noć narastao je do 650 ha, primoravši vlasti brzo evakuirati žitelje. U Južnoj Carolini je proglašeno vanredno stanje. Do večeri sljedećeg dana vatrogasci su uspjeli lokalizovati požar na 30%. Na sreću, nije bilo žrtava niti zapaljenih objekata.

Dim je prekrio autoputeve, smanjujući vidljivost, a škole su prisilno zatvorene.

Indija

27. februara obilne padavine obrušile su se na indijsku državu Himachal Pradesh, izazivajući iznenadne poplave, klizišta i muljne tokove.

Jaka kiša i snježne padavine poplavile su cestu u državi Himachal Pradesh, Indija

Indijsko meteorološko odjeljenje (IMD) izdalo je narandžast nivo opasnosti za okruge Mandi, Kangra, Kullu i Chamba. Kiše su dovele do zatvaranja 444 ceste državi u Himachal Pradesh, uključujući četiri nacionalna autoputa.

01. marta u okrugu Chamba došlo je do ogromnog klizišta koje je prekinulo saobraćaj i privremeno blokiralo autoput. Na sreću, nije bilo stradalih.

U mnogim područjima pale su i značajne količine snijega. U gradu Keylong, okrug Lahaul i Spiti, palo je 20 cm snijega.

Dan ranije, 28. februara, ogromna lavina pogodila je gradilište u blizini sela Mana u državi Utarakhand — zatrpavši 54 čovjeka, od kojih je većina bila u metalnim kontejnerima, pod tonama snijega.

Operacije potrage i spašavanja nakon snažne lavine u blizini sela Mana, država Uttarakhand, Indija

Jedan od preživjelih se sjeća da je čuo glasnu tutnjavu, poput grmljavine. I prije nego što je uspio reagirati, sve se zamračilo.

Spasioci su provodili 60 sati akciju potrage na visini od oko 3.200 m u uslovima obilnih snježnih padavina i niskih temperatura. Za potragu za ljudima korišteni su specijalizirani Recco radari, dronovi i psi za spašavanje.

Uspjelo se spasiti 46 ljudi, ali, nažalost, 8 ljudi je poginulo.

Rusija

Sezona požara u Primorju ove godine počela je dvije sedmice ranije nego inače — još u februaru. 25. i 27. februara vatra se približila naseljenim mjestima, uništivši 18 objekata.

Šumski požar približava se kućama i automobilima, Primorski kraj, Rusija

Ministarstvo za vanredne situacije Rusije povezuje ove požare sa paljenjem suhog raslinja.

Ali situaciju otežava zima sa malo snijega, nenormalno toplo vrijeme i jak vjetar, koji doprinose brzom širenju požara.

02. marta, u jednom danu zabilježeno je 17 novih požarišta, koji su zahvatili skoro 565 ha. Vatra se nalazila veoma blizu naseljenih mjesta, što je držalo stanovništvo regiona u strahu.

Od početka godine u Primorskom kraju registrovan je 131 šumski požar, koji su zahvatili više od 14.000 hektara: u 45 šumskih požara na zemljištima šumskog fonda izgorjelo je 3.651 hektar, u 86 požara na ostalim površinama izgorjelo je 10.589 hektara.

Od početka 2025. godine uočena je povećana seizmička aktivnost u Rusiji, uključujući njen arktički dio. Evo samo nekoliko primjera.

Zemljotres magnitude 5,3 dogodio se 28. februara u Laptevskom moru, 213 km od gradskog naselja Tiksi, Jakutija, u 16:11 po lokalnom vremenu. Žarište se nalazilo na dubini od 10 km.

Prema altajsko-sajanskom ogranku Jedinstvene geofizičke službe Ruske akademije nauka, 04. marta je u 01:47 sati zabilježen zemljotres magnitude 4,0, 4,7 km jugoistočno od skijališta Sheregesh, regija Kemerovo.

Ali posebnu pažnju privlači potres M5.1 koji se dogodio 02. marta u 06:54 LT iza arktičkog kruga u Krasnojarskom kraju, 283 km od sela Khatanga i 650 km od grada Norilsk. Žarište se nalazilo na dubini od 10 km. Magnituda događaja je kasnije smanjena na 5,0.

Zemljotres M5.0 na sjeveru Krasnojarskog kraja, Rusija

Važno je napomenuti da je zemljotres takve snage — netipična pojava za seizmički tihu regiju Taimyr.

Po podacima VulcanDiscovery — novinskog portala sa ažuriranjima o zemljotresima i vulkanima — to je bio prvi zabilježeni zemljotres na tom području od 1900. godine.

Zašto baš na ovaj zemljotres stoji obratiti posebnu pažnju? Njegova izuzetna opasnost povezana je s njegovom lokacijom — upravo ovdje, ispod podnožja Istočnosibirske platforme i dijelom ispod Zapadnosibirske ploče, sada se, po proračunima naučnika, aktivno širi sibirska magmatska perjanica.

To je gigantski uzlazni tok magme koji se uzdiže iz Zemljinog jezgra i postepeno se približava rubu Zemljine kore.

Prema preliminarnim proračunima međunarodne grupe naučnika “ALLATRA”, centar sibirske perjanice nalazi se sjeverno od visoravni Putorana, otprilike 225 km od Norilska, a njegova veličina je uporediva sa teritorijom Australije.

U izvještaju “O prijetnji proboja magmatske perjanice u Sibiru i putevima rješavanja ovog problema” iznešene su nepobitne činjenice koje ukazuju na njezino aktiviranje, koje se lako mogu provjeriti čak i u otvorenim izvorima. A zemljotres M5.0 na sibirskom Arktiku, tačno u zoni proračunate lokalizacije perjanice, — to je još jedna ozbiljna potvrda ove hipoteze.

Opasnost je u tome što će mogući proboj sibirske perjanice biti neuporedivo snažniji od eksplozije kaldere Yellowstone, a onda će se čovječanstvo suočiti s neizbježnom katastrofom čije će posljedice biti nemoguće ispraviti.

Ali čak i pred takvom prijetnjom, čovječanstvo ima priliku spriječiti najgori razvoj događaja. Naučnici Međunarodnog javnog pokreta “ALLATRA” su predložili specifično rješenje: kontrolirano otplinjavanje sibirske perjanice.

Planirano otplinjavanje ostaje jedina šansa za spas cijelog čovječanstva, što je neuporedivo isplativije i razumnije od nedjelovanja.

Da, ovaj proces je povezan sa rizicima, ali pažljiva priprema i konsolidacija naučne zajednice će ih svesti na minimum.

Ostalo je jako malo vremena da se situacija promijeni...

Video verziju ovog članka možete pogledati ovdje: