Klimatske katastrofe na planeti od 24. aprila do 30. aprila 2024. – pregled

Evropa

23. aprila pješčana oluja pogodila je Atinu i druge gradove u Grčkoj, obojavši nebo u jarko narandžastu boju. Ova oluja bila je najgora koja je pogodila zemlju od 2018. godine. Pješčana oluja je prošla kroz još nekoliko evropskih zemalja i, unatoč meteorološkoj prognozi, došla do teritorije Rusije.

Pješčana oluja koja je došla iz Sahare, Atina, Grčka

Na ogromnoj teritoriji evropskog dijela Rusije pojavile su se „rđave“ kiše. Nebo je bilo mutno i žućkaste boje.

Vrijedi napomenuti da je za evropski dio Rusije ovo rijedak fenomen, ali je saharska prašina bila već dva puta u mjesec dana i pomjerivši se dublje u regiju došla do Moskve i Tvera.

Pješčana oluja koja je došla iz Sahare, oblast Volgograd, RF

U isto vrijeme, pješčana oluja prekrila je Primorje. Prašina je o dje došla iz Kine.

Najčešće se prašina miješa sa polenom biljaka, bakterijama i gljivicama, što je čini opasnom za ljudski organizam, a posebno za respiratorni sistem. Prema riječima ljekara, posebno su ugroženi ljudi sa oboljenjima respiratornog trakta, kardiovaskularnog sistema, alergijama i djeca.

Аzija

Kina

Snažan tornado je 27. aprila zahvatio grad Guangzhou, izazvavši značajna razaranja i odnijevši ljudske živote. Tornado je pogodio područje Baiyun oko 15:00 sati po lokalnom vremenu. Trajao je manje od četiri minute i za to vrijeme prešao je udaljenost od oko 1 km.

Snažan tornado u Guangzhou, provincija Guangdong, Kina

Ogromni vrtlog uništavao je sve na svom putu, uništavao zgrade, bacao krhotine konstrukcija stotinama metara, kidao dalekovode.

Posljedice razornog tornada u Guangzhou, provincija Guangdong, Kina

Prema preliminarnim procjenama, tornado je po intenzitetu bio treći od pet mogućih nivoa. U nesreći je poginulo petero ljudi, a 33 je povrijeđeno.

Oluja koja je izazvala tornado pogodila je i stanovnike Guangzhoua, grada sa 14 miliona stanovnika, sa jakom kišom i gradom.

Jaka oluja sa kišom i gradom, Guangzhou, provincija Guangdong, Kina

Na aerodromu Guangzhou, jednom od najprometnijih u zemlji, mnogi letovi su otkazani zbog lošeg vremena. Aerodromska zgrada je bila poplavljena.

U oblastima Zengcheng i Panyu padao je grad veličine šake odraslog čovjeka.

Ogroman grad u Guangzhou, provincija Guangdong, Kina

Oštetio je automobile i prozore na zgradama.

Šteta i razaranja od džinovskog grada u Guangzhou, provincija Guangdong, Kina

Ukupna količina padavina u gradu Guangzhou od početka mjeseca do 27. aprila dostigla je 455,8 mm. Ovo je najveća količina kiše u aprilu u zadnje 73 godine.

Indija

Za samo nekoliko dana stanovnici Indije doživjeli su navalu raznih katastrofa. Četiri dana neprekidnih kiša uzrokovale su velike poplave i klizišta u regiji Džamu i Kašmir. Pet ljudi je poginulo, a nekoliko ih je povrijeđeno. Mnoge kuće su oštećene, a više od 350 porodica je bilo prisiljeno da se preseli.

29. aprila zatvoren je nacionalni autoput Jammu-Srinagar, jedini put za sve vremenske uslove koji povezuje Kašmir sa ostatkom zemlje. Prema izvještaju PTI-a, autoput je bio blokiran klizištima na nekoliko dionica, a radovi na sanaciji otežani su zbog kiše koja pada.

Klizišta blokiraju saobraćaj na nacionalnom autoputu Jammu-Srinagar, Indija

Alternativni pravac, takozvani Mughal Road, također je bio zatvoren najmanje tri dana zbog snježnih padavina.

Lavina se dogodila u okrugu Sonmarg zbog jake kiše i snježnih padavina.

Čišćenje snijega nakon lavine u Sonmargu u Indiji

U opštini Kishtwar desetine grla stoke je stradalo od udara groma i bujičnih poplava. Škole su privremeno zatvorene zbog opasnih vremenskih uslova. Oštećenje vodovodnih cijevi dovelo je do prekida snabdijevanja vodom u istoimenom gradu.

29. aprila, okruge Lahaul i Spiti u Himachal Pradeshu pogodila je iznenadna snježna oluja. Paloje oko 18 cm snijega.

Obilne snježne padavine blokirale su više od 6.000 turista i zaustavile saobraćaj na ključnim rutama, uključujući dionicu između tunela Atal i sela Dandi. Akcija spašavanja trajala je cijelu noć.

Nesezonske snježne padavine blokiraju saobraćaj na autoputu, Himachal Pradesh, Indija

Nacionalni autoput Chamba-Bharmour zatvoren je zbog klizišta. Nesezonske padavine nanijele su štetu usjevima.

Grad Guwahati, Assam, pogodilo je jako nevrijeme praćeno jakom kišom i gradom. Oluja je izazvala široka razaranja, oštetila domove, čupala drveće i nanijela veliku štetu poljoprivredi. Prijavljeni su nestanci struje, a kopnene i trajektne usluge su obustavljene.

Ekstremni toplotni talas zahvatio je veći dio zemlje. Temperature su dostigle rekordne nivoe u državama kao što su Karnataka, Andhra Pradesh, Odisha, Tamil Nadu i Kerala.

Vlada Odishe izdala je upozorenje o vrućini. Ekstremni toplotni talas zahvatio je veći dio zemlje. Glavni grad države Bhubaneswar zabilježio je najtopliji dan u sezoni sa temperaturom od 43,6 °C.

Mještani su navikli na vruće vrijeme, ali je ovogodišnji toplotni talas bio je posebno žestok. Odsustvo predmonsunskih pljuskova koji obično pružaju malo predaha od vrućine, pogoršava situaciju.

U susjednoj državi Andhra Pradesh situacija nije ništa lakša, u nekim područjima temperatura dostiže 45 °C. Državna vlada je uspostavila posebne centre za pomoć onima koji su pogođeni vrućinom, pružajući sklonište i medicinsku pomoć.

Ekstremni toplotni talas u Indiji

U Kerali, okrug Palakkad ostaje najtopliji: maksimalna temperatura je porasla za 5 °C iznad normalne. Dana 28. aprila zabilježena su dva smrtna slučaja od sunčanice.

Bengaluru, glavni grad Karnatake, zabilježio je temperaturu od 38 °C, najvišu ove godine. Gradske saobraćajne gužve postale su jednostavno nepodnošljive. Stanovnici provode sate u svojim automobilima na velikoj vrućini.

Toplotni talas je uticao i na snabdijevanje strujom, pri čemu je došlo do nestanka struje u nekoliko država zbog povećane potražnje.

Druge zemlje u južnoj i jugoistočnoj Aziji takođe pate od toplotnih talasa. Milioni ljudi u Mjanmaru, Bangladešu, Tajlandu, Filipinima, Maleziji i Kini imali su temperature znatno iznad istorijskih prosjeka.

Bangladeš

Krajem aprila, u zapadnom okrugu opštine Chuadanga, Bangladeš, temperatura je porasla na 40–42 °C. Stariji posmatrač u meteorološkoj opservatoriji Chuadanga, Rakibul Hasan, rekao je: „Ovo područje vrije pod toplotnim talasima. Ljudi se guše od prevelike vrućine.“

Ljudi podliježu dugotrajnom toplotnom talasu, Bangladeš

Najmanje 30 ljudi u zemlji postalo je žrtve dugotrajne vrućine. Veliki broj ljudi doživio je toplotni udar, dehidraciju, iscrpljenost i probleme s disanjem. Bolnice su pretrpane. Pacijenti su bili smješteni u hodnicima, pa čak i na stepenicama zbog nedostatka kreveta.

Ljudi koji rade na otvorenom tokom dana su u najvećem riziku. Ali mnogi su primorani da nastave da rade na ekstremnim temperaturama kako bi prehranili svoje porodice.

Vrućina u Bangladešu

Čak ni oprema ne može izdržati takve temperature. Dana 26. aprila, zbog ekstremne vrućine, voz Silk City Express se zapalio u području hidrauličke kočnice. Najmanje 10 putnika je povrijeđeno kada su u panici pokušali iskočiti iz voza nakon što su saznali za požar.

Još jedna opasnost za stanovnike koja nastaje zbog ekstremnog toplotnog talasa je porast ugriza zmija. Istraživanje provedeno u Sjedinjenim Državama pokazalo je da vanjske temperaturne fluktuacije direktno utiču na ponašanje zmija. Učestalost ugriza zmija povećava se za 6% na svakih 0,44 °C porasta temperature zraka.

Meteorološki odjel Bangladeša (BMD) izvijestio je da je toplotni val koji je trajao 26 dana zaredom zabilježen prvi put od početka posmatranja vremena, od 1948. godine. Ovaj toplotni talas proširio se na više od 75% zemlje, pogađajući više od 50 okruga.

April je postao najtopliji mjesec u Bangladešu, oborivši sve rekorde u posljednjih 75 godina.

Sjeverna Amerika

SAD

Od 26. aprila, središnje Sjedinjene Države, od Teksasa do Iowe, zahvatila je višednevna serija snažnih oluja koje su pogodile više od 60 miliona Amerikanaca. Nevrijeme su pratila brojna tornada, jaki pravolinijski vjetrovi i pljuskovi s gradom.

26. aprila došlo je do prvog izbijanja tornada. Tog dana, Centar za predviđanje oluja primio je 78 prijava o tornadu u više država.

Snažan tornado prošao je jugozapadnom Ajovom. Uništio je nekoliko malih gradova na svom putu. Najteže je pogođen grad Minden sa 600 stanovnika.

Snažni tornado, Iowa, SAD

Četiri čovjeka su povrijeđena. Pričinjena je značajna šteta na 180 kuća, od kojih je skoro polovina potpuno uništena. Oštećena su i mnoga preduzeća, a poremećeno je i snabdijevanje vodom i strujom.

U Nebraski su na taj dan bila 41 upozorenja o tornadu. To je postao rekordan broj upozorenja za državu u jednom danu.

Tornado je izazvao najveća razaranja u oblasti Elkhorn u Omahi. Nacionalna meteorološka služba procjenjuje da je to bio tornado EF-3 sa brzinom vjetra od 265 km/h.

Oštećeno je na desetine novoizgrađenih velikih kuća, a došlo je i do nestanka struje i curenja gasa. Bio je to najgori tornado u Omahi u istoriji grada.

Najjači tornado u Omahi, Nebraska, SAD

Tornado je također oštetio nekoliko letjelica i hangara na lokalnom aerodromu, razbacujući metalne krhotine stotinama metara dalje.

U Blairu, sjeverno od Omahe, oluja je izazvala veliku štetu, a neke kuće su srušene do temelja. Stanovnici su rekli da nikada nisu vidjeli ništa slično.

U blizini grada Waverl, tornado je iskočio iz šina nekoliko vagona, uzrokujući velike poremećaje u željezničkom saobraćaju.

Također 8 km sjeverozapadno od Linkolna, jaka oluja izazvala je potpuno urušavanje industrijske zgrade. Unutra je bilo najmanje 70 radnika, od kojih nekoliko zarobljeno. Na sreću, nije bilo povrijeđenih, a samo troje je zadobilo povrede koje nisu opasne po život.

U nedjelju, 28. aprila, razorni tornado zahvatio je državu Oklahomu. Ured Nacionalne meteorološke službe u Normanu postavio je rekord za najviše upozorenje o tornadu izdato u jednom danu – 59. Tornado je ubio četvero ljudi, a povrijedio najmanje 100. Rijedak EF-4 i najmanje dva tornada EF-3 uništili su cijele zajednice u Oklahomi.

Najveća šteta zabilježena je u gradovima Salfer i Holdenville. U Sulphuru, tornado je zahvatio centar grada, gdje je uništio mnoge zgrade, demolirao automobile i autobuse, te srušio krovove sa kuća u radijusu od 15 blokova. Na zgradama su polomljeni su prozori i vrata.

Grad Sulphur nakon prolaska razornog tornada, Oklahoma, SAD

Povrijeđeno je oko 30 ljudi.

Stanovnici su šokirani, cijeli dio užurbanog centra grada, gdje se nalaze izložbeni saloni, restorani i trgovine, jednostavno nestao.

Oklahomu su također pogodile jake kiše koje su izazvale opasne poplave. U 12 okruga u državi proglašeno je vanredno stanje od 30 dana.

Dana 30. aprila, tornado je pogodio grad Westmoreland u sjeveroistočnom Kanzasu. Jedan čovjek je poginuo, a tri su povrijeđena. Oštećeno je 13 kuća i jedan poslovni prostor, a 22 kuće su potpuno uništene.

U samo 3 dana izbijanja tornada krajem aprila, bilo je preko 160 tornada u rasponu od EF-0 do EF-4. Pet ljudi je poginulo, više od 100 je povrijeđeno, a hiljade ljudi je izgubilo svoje domove.

Južna Amerika

Urugvaj

Od 26. aprila Urugvaj je zahvatila oluja sa jakom kišom, gradom i vjetrom.

U gradu Solis de Mataojo, departman Lavalleja, pao je veliki grad do 8 cm veličine. Razbijao je automobile i polomio stakla.

„Buka u kućama je bila ogromna”, rekao je lokalni stanovnik.

Grad je pogodio i grad Las Piedras, departman Canelones, i obalno odmaralište Quiu, departman San Jose, oštetivši krovove.

Veliki grad veličine jajeta u Urugvaju

Nenormalno jaka kiša i grad padali su u sjevernom Urugvaju.

Prema Urugvajskom institutu za meteorologiju, ukupna količina padavina u 24 sata iznosila je 176 mm u gradu Isidoro Noblia, departman Cerro Largo, i 151 mm u gradu Vichadero, departman Rivera.

Istog dana, jaki udari vjetra nanijeli su značajnu štetu na području rijeke Rio Negro, srušivši stotine stabala.

Stručnjacima je bilo teško navesti tačan uzrok ove pojave. Prema jednoj verziji, to bi mogao biti snažno kratkotrajno kretanje zraka naniže povezano s grmljavinskom aktivnošću; a prema drugoj – tornado EF-0.

29. aprila veliki grad je pogodio i područje Puntas de Abrojal, a sljedeći dan i Peraltu, Tacuarembo.

Brazil

Od 27. aprila jake oluje pogađaju državu Rio Grande do Sul. Pratile su ih obilna kiša, razorni udari vjetra i jak grad. Pogođeno je više od 100 opština. Zvanično je registrovano 10 poginulih i više od 20 nestalih. 4.400 ljudi je bilo prisiljeno da napusti svoje domove.

Dana 27. aprila u opštini Santa Cruz do Sul dogodila se atmosferska mikroeksplozija u kojoj je povrijeđeno 3.800 ljudi i oštećeno najmanje 750 kuća.

Istog dana, tornado je pogodio opštinu São Martinho da Serra. Srećom, tornado je prošao kroz pusto područje, tako da nije bilo povrijeđenih, a ni materijalne štete.

Poplave velikih razmjera u državi Rio Grande do Sul, Brazil

U centru i sjeveroistoku države Rio Grande do Sul za pet dana palo je od 300 do 500 mm padavina (prosječna mjesečna količina padavina u aprilu iznosi 116 mm).

Kiše su izazvale velike poplave u gradu Sobradinho, koje su nazvane istorijskim.

Oštećeni su gotovo svi mostovi u gradu, a jedan od njih se srušio od pritiska vode. Uništena je kapela i nekoliko kuća, uglavnom na obalama rijeke Carihinho.

Srušio se most u državi Rio Grande do Sul, Brazil

Nekoliko prodavnica i supermarketa je poplavljeno. U metalurškom kombinatu nivo poplavne vode dostigao je 1 m.

U opštini Segredo muškarac je poginuo dok je automobilom pokušavao da pređe poplavljeno područje. Ovo je drugi smrtni slučaj u ovoj opštini od nevremena i poplava.

Opštine u regionu kao što su Sobradinho, Pasa Seti i Lagoa Bonita do Sul doživljavaju nestašicu vode za piće zbog opasnih vremenskih uslova.

U jednom danu, 29. aprila, u državi Rio Grande do Sul zabilježeno je 298.000 udara groma.

Prognostičari predviđaju da će nevrijeme trajati još najmanje nekoliko dana, pogoršavajući ionako katastrofalnu situaciju u državi.

Afrika

Južna Afrika i dalje je jedna od regija najteže pogođenih klimatskom krizom.

Ozbiljna suša u regionu već je ugrozila žetvu, a oko 20 miliona ljudi suočava se sa jakom gladi. Nekoliko zemalja u regionu nedavno je proglasilo stanje nacionalne katastrofe.

Teška suša u južnoj Africi

Prema izvještaju Evropske komisije, suša u Bocvani počela je u oktobru 2023. Zatim se proširila na Angolu, Zambiju, Zimbabve i Namibiju i nastavlja da pogađa veći dio južne Afrike. Stanovništvo ove regije pati od nestašice hrane i vode, što dovodi do gubitka ljudskih života.

Francesca Erdelmann, direktorica Svjetskog programa za hranu u Zimbabveu, rekla je da je žetva prošle godine bila loša, ali da je ove sezone još gora.

Jedan lokalni stanovnik opisao je vodenu krizu: „U branama nema vode, korita su presušila, a bunara ima malo. Oslanjali smo se na divlje voće, ali se i ono osušilo.”

Vrućina i suša ugrožavaju postojanje mnogih životinjskih vrsta.

Bocvana je dom jedne od najvećih svjetskih populacija nilskih konja koji žive u divljini. Krda ugroženih nilskih konja zaglavilo je u mulju suhih bara i mogu umrijeti.

Krdo nilskih konja zaglavljeno u mulju suhog jezera, Bocvana

Presušivanje rijeke Tamalakan natjeralo je krda životinja u prirodne rezervoare u blizini turističkog grada Maun. Nilski konji obično žive na vlažnim mjestima jer se moraju redovno kupati kako bi izbjegli opekotine od sunca. Bez vode mogu da postanu agresivni i da se približe selima. Lokalne vlasti pozivaju da se nilski konji premjeste u prirodne rezervate kako bi se izbjegli napadi na ljude.

Rezervoari presušili u Bocvani

Broj i težina prirodnih katastrofa dostigli su neviđene razmjere. Naučni dokazi govore da će se situacija samo pogoršavati u narednih 4-6 godina.

Međutim, moguće je spriječiti planetarnu katastrofu. Forum „Globalna kriza. Odgovornost“ pomaže boljem razumijevanju situacije i određivanju strategije za dalje djelovanje.

Važno je informisati javnost o trenutnom stanju klime. Kada javnost shvati prijetnju i udruži snage, politički lideri će biti primorani da sarađuju sa naučnom zajednicom kako bi razvili i implementirali efikasne mjere za spas naše planete i njenih ljudi. Svačije učešće u širenju informacija igra važnu ulogu u spašavanju milijardi života.